que se achaba alí botado e ergueu a súa cabeza e orellas:
era Argos, aquel can de Ulises pacente que él mesmo
alá en tempos criou sen lograr desfrutalo, pois tivo
que partir deica Troia sacra. Os xóvenes logo
o levaban a caza de cabras, cervatos e lebres,
mais xa entón, ausente seu dono, xacía desprezado
sobre un cerro de estércol de mulas e bois que habían
derramado ante o soportal ata tanto viñesen os servos
e abonasen con el o extenso xardín. En tal guisa
de miseria callado achábase o can Argos; con todo,
ben a Ulises notou que facía él se achegaba e, ao punto,
coleando deixou as orellas caer, mais non tivo
forzas xa para alzarse e chegar seu amo. Éste ao velo
desviou a súa mirada, enxugouse unha bágoa, furtando
prestamente seu rostro ao porqueiro, e ao cabo lle dixo:
"Cousa extraña é, Eumeo, que xaza tal can en estércol:
ten fermosa figura en verdade, aínda non se me alcanza
se con ela tamén foi lixeiro en correr ou tan só
de esa clase de cans de mesa que teñen os hombres
e os príncipes coidan, pois soen servirlles de ornato."
Respondécheslle ti, maioral dos porcos, Eumeo:
"Certamente ese can é do home que morreu alá lonxe
e seu corpo e en obras hoxe fose o mesmo que era,
cando Ulises aquí o deixa ao partirse deica Troia,
pronto botaras ti mesmo de ver seu vigor e presteza.
Animal que él seguise a través dos fondos umbríos
da selva xamais se lle foi, e igual era en rastreo.
Mais agora seu mal lle venceu: seu dono achou morte
por extraño país; as mulleres non se acordan del
nen lle coidan; os servos, se falta o poder de seus amos,
nada queren facer nen cumprir co xusto, que Zeus
o tonante arrebata ao varón la metade da súa forza
desde o día que fai presa nel a vil servedume."
Tal falou, penetrou no palacio de boa vivenda
e dereito se foi ao gran salón onde estaban os nobres
pretendentes; e a Argos sumióle a morte nas súas sombras
no máis ver a seu dono de volta ao vixésimo ano. [...]
